Help! Mijn gitaar rammelt!

Stel, je merkt dat je gitaar een ratelend geluid maakt als je je snaren indrukt en aanslaat. Niet altijd overal, maar op bepaalde fretjes of tijdens een bend. Iedere keer als je net lekker in een moddervette solo bent verdiept, word het moment ruw verstoord door een irritant hoog gerasp. Het is alsof je gitaar probeert te zeggen: “AUW LAAT LOS DAT DOET PIJN!” Duct tape bleek zinloos en je vertrouwde ‘mokermethode’ had ook niet de gewenste uitwerking. Je bent ten einde raad.

Vanzelfsprekend zijn fretratels erg irritant. Het fenomeen doet zich voor wanneer je een snaar indrukt, en deze tegen een verderop gelegen fret aan ligt te kletteren. Dit komt vaak door een te lage actie (afstand van je snaar tot je fretbord) of een bolle hals.

De halspen
Om dit te verhelpen, ga je eerst naar de bolling van je hals kijken. Het makkelijkst is om je gitaar op de grond te zetten en langs de hals naar beneden te kijken. Het is gebruikelijk dat er een kleine holling te zien is. Bij een duurdere gitaar mag je verwachten dat hij vrijwel vlak is afgesteld of zonder problemen zo af te stellen is. Loopt je gitaarhals bol, dan is het bijna onvermijdelijk dat je snaren gaan aanlopen tegen je fretbord.

Door bijna elke gitaar (meeste spaanse gitaren uitgezonderd) loopt een zogenaamde halspen (engels: trussrod) die ervoor bedoeld is om de kromme van je hals te regelen. Bij sommige zit deze netjes weggewerkt achter een met schroefjes bevestigd plaatje in de kop, bij andere zit hij bij de aanhechting van de hals met de gitaar. Deze is wat moeilijker te bereiken.

De functie van de halspen is om de spanning die je snaren uitoefenen op je hals tegen te werken. Als je de halspen daarom aandraait, trekt hij je hals naar achter (bol) en als je hem losdraait, gaan de snaren hun werk doen en komt je hals naar voren (hol). Wat je dus moet doen bij het verhelpen van een bol staande hals, is je halspen wat losser draaien.

De brug
Als het bijstellen van de halspen niet genoeg effect heeft, kan je de hoogte van je snaren (actie) gaan aanpassen. Dit doe je door je brug hoger of lager te zetten. Bij de meeste gitaren kan je de brug in z’n geheel hoger of lager zetten door de twee schroeven die hem op zijn plek houden los of vast te draaien. Wil je je brug hoger hebben, dan draai je deze schroeven wat losser. Meeste Fender achtige gitaren hebben een ander systeem waarbij je iedere snaar afzonderlijk moet ophogen. Dit is te doen door middel van de schroefjes naast de zadeltjes op te hogen.

Waarom een laag afgestelde gitaar?
Het voordeel en het nadeel van een laag afgestelde gitaar hebben dezelfde oorsprong. Het is eenvoudiger om een snaar te fretten als je gitaar laag is afgesteld. Je hoeft dus minder hard te drukken. Het is daarintegen moeilijker om de rest van je snaren stil te houden wanneer je deze niet nodig hebt. Dempen van je snaren word dus lastiger.

Een gitaar met beter fretwerk, meestal duurder, heeft de mogelijkheid om hem zo laag mogelijk af te stellen. Of dit je voorkeur heeft, ligt helemaal aan jezelf!

Roy Prins
Gitaardocent

Ik vind het altijd leuk om (nieuwe) gitaristen te ontmoeten. Door les te geven aan beginners en gevorderde gitaristen blijf ik mijzelf ontwikkelen. Heb je interesse om gitaarles te volgen in Nieuwegein? Neem dan contact met mij op voor een gratis proefles.