Help! Mijn gitaar rammelt!

Stel, je merkt dat je gitaar een ratelend geluid maakt als je je snaren indrukt en aanslaat. Niet altijd overal, maar op bepaalde fretjes of tijdens een bend. Iedere keer als je net lekker in een moddervette solo bent verdiept, word het moment ruw verstoord door een irritant hoog gerasp. Het is alsof je gitaar probeert te zeggen: “AUW LAAT LOS DAT DOET PIJN!” Duct tape bleek zinloos en je vertrouwde ‘mokermethode’ had ook niet de gewenste uitwerking. Je bent ten einde raad.

Vanzelfsprekend zijn fretratels erg irritant. Het fenomeen doet zich voor wanneer je een snaar indrukt, en deze tegen een verderop gelegen fret aan ligt te kletteren. Dit komt vaak door een te lage actie (afstand van je snaar tot je fretbord) of een bolle hals.

De halspen
Om dit te verhelpen, ga je eerst naar de bolling van je hals kijken. Het makkelijkst is om je gitaar op de grond te zetten en langs de hals naar beneden te kijken. Het is gebruikelijk dat er een kleine holling te zien is. Bij een duurdere gitaar mag je verwachten dat hij vrijwel vlak is afgesteld of zonder problemen zo af te stellen is. Loopt je gitaarhals bol, dan is het bijna onvermijdelijk dat je snaren gaan aanlopen tegen je fretbord.

Door bijna elke gitaar (meeste spaanse gitaren uitgezonderd) loopt een zogenaamde halspen (engels: trussrod) die ervoor bedoeld is om de kromme van je hals te regelen. Bij sommige zit deze netjes weggewerkt achter een met schroefjes bevestigd plaatje in de kop, bij andere zit hij bij de aanhechting van de hals met de gitaar. Deze is wat moeilijker te bereiken.

De functie van de halspen is om de spanning die je snaren uitoefenen op je hals tegen te werken. Als je de halspen daarom aandraait, trekt hij je hals naar achter (bol) en als je hem losdraait, gaan de snaren hun werk doen en komt je hals naar voren (hol). Wat je dus moet doen bij het verhelpen van een bol staande hals, is je halspen wat losser draaien.

De brug
Als het bijstellen van de halspen niet genoeg effect heeft, kan je de hoogte van je snaren (actie) gaan aanpassen. Dit doe je door je brug hoger of lager te zetten. Bij de meeste gitaren kan je de brug in z’n geheel hoger of lager zetten door de twee schroeven die hem op zijn plek houden los of vast te draaien. Wil je je brug hoger hebben, dan draai je deze schroeven wat losser. Meeste Fender achtige gitaren hebben een ander systeem waarbij je iedere snaar afzonderlijk moet ophogen. Dit is te doen door middel van de schroefjes naast de zadeltjes op te hogen.

Waarom een laag afgestelde gitaar?
Het voordeel en het nadeel van een laag afgestelde gitaar hebben dezelfde oorsprong. Het is eenvoudiger om een snaar te fretten als je gitaar laag is afgesteld. Je hoeft dus minder hard te drukken. Het is daarintegen moeilijker om de rest van je snaren stil te houden wanneer je deze niet nodig hebt. Dempen van je snaren word dus lastiger.

Een gitaar met beter fretwerk, meestal duurder, heeft de mogelijkheid om hem zo laag mogelijk af te stellen. Of dit je voorkeur heeft, ligt helemaal aan jezelf!
Roy Prins - Gitaardocent
Roy Prins
Gitaardocent

Ik vind het altijd leuk om (nieuwe) gitaristen te ontmoeten. Door les te geven aan beginners en gevorderde gitaristen blijf ik mijzelf ontwikkelen. Heb je interesse om gitaarles te volgen in Nieuwegein? Neem dan contact met mij op voor een gratis proefles.

Beginners Gids – Snaren vervangen

In dit deel van de Beginners Gids leg ik je uit hoe je de snaren van je elektrische akoestische of spaanse gitaar vervangt. Het laat je stap voor stap zien wat je moet doen om je nieuwe snaren erop te zetten. Aan het eind van dit artikel heb je de snaren van je gitaar zelf kunnen vervangen. Verschillende gitaren hebben ieder andere soorten snaren en een ander systeem om ze erop te zetten. Kies dus de methode uit die bij jou gitaar past.

“Wanneer moet ik mijn snaren vervangen?”
Je vervangt je snaren als je het gevoel hebt dat ze roestig worden, dof gaan klinken of wanneer er eentje breekt. Het is aan te raden om alle snaren in een keer te vervangen en niet alleen de gebroken snaar.

De gitaar komt in veel verschillende vormen en soorten voor. Het is daarom belangrijk om een aantal dingen over je gitaar te weten voordat je de snaren gaat vervangen. Drie belangrijke dingen waar je op moet letten zijn: Wat voor soort brug zit erop? Aan welke kant van de kop zitten de stemmechanieken? Wat voor snaren heb ik nodig?

Stemmechanieken en de kop
Als je een beetje rondkijkt naar verschillende gitaren, zal je al snel merken dat niet iedere gitaar dezelfde soort kop heeft. Soms zitten de stemmechanieken met z’n zessen aan een kant, soms zijn ze verdeeld. Bij spaanse gitaren zitten ze niet bovenop, maar in de kop verwerkt. Hoe de stemmechanieken er op zitten, maakt niet heel veel uit. Houd in ieder geval rekening met het volgende:

De snaren komen altijd te liggen aan de overkant van het mechaniek. Dat betekent dus dat wanneer je een snaar spant op een mechaniek dat bovenop de kop zit, je de snaar aan de onderkant van het mechaniek gaat neerleggen. Bevind je mechaniek zich onderop, dan gaat de snaar bovenlangs. Steek het uiteinde van de bij de brug bevestigde snaar (kies hieronder de brug die je hebt) door het stemmechaniek en trek hem zover mogelijk door. Duw de snaar dan ongeveer twee tot drie centimeter terug het mechaniek in zodat hij wat meer speling krijgt. Buig je snaar hier om. Begin terwijl je met je andere hand de snaar begeleid, het mechaniek aan te draaien. Let nu dus goed op dat je hem de goede kant op draait zodat de snaar niet aan de verkeerde kant komt te liggen. Je zult merken dat de snaar meerdere keren om het mechaniek zal winden. Zorg ervoor dat de snaar zich naar de gitaar toe opwind. Hij buigt dus verder af.

Bruggen
De vaste brug (elektrisch) is een brug voor elektrische gitaar die niet kan bewegen. Er zit geen zogenaamde tremolo arm bij. Zelfs hierin heb je verschillende soorten, maar de manier van opleggen is overal hetzelfde. Je steekt simpelweg het uiteinde van je snaar door het gaatje waarbij deze hoort. Je vind deze of aan de achterkant van je gitaar of, als je gitaar die heeft, achter het staartstuk. Let op dat je de goede snaar aan de goede kant van je gitaar legt. Dit staat altijd aangegeven op het snaarsetje. Standaard snaarsoort: Nickel wound .010 inch

De standaard tremolo is een brug voor elektrische gitaar met tremolo arm en is beweegbaar. De manier van snaren opleggen is vrijwel identiek aan die van de vaste brug. De snaren worden bijna altijd via de achterkant door je gitaar gestoken. Standaard snaarsoort: Nickel wound .010 inch

De Floyd Rose is ook een beweegbare brug voor elektrische gitaar, maar deze zit iets ingewikkelder in elkaar dan de standaard tremolo. De snaren hangen niet vast aan een bolletje zoals ze dat bij de andere bruggen wel doen, maar worden met een klein klemmetje vast gedraait. Zorg er eerst voor dat je de bovenkant van de omwonden snaren afknipt tot ongeveer een halve centimeter boven de omwinding. Zo hou je dus een klein stukje over wat niet omwonden is. Steek de snaren eerst door de stemmechanieken in de kop. (let op dat je de snaren aan de goede kant legt) Draai het klemmetje los. Dit moet meestal met een imbussleutel. Steek de snaar zover mogelijk de klem in en draai hem weer dicht. Standaard snaarsoort: Nickel wound .010 inch

De vaste brug (akoestisch) is de standaard brug voor een akoestische gitaar. Deze werken ook met een bolletje maar zitten vast aan de binnenkant van de gitaar met behulp van een pinnetje. Haal voor het verwijderen van de oude snaren eerst de spanning er zoveel mogelijk vanaf en knip ze daarna met een tang door. Je kan ze er ook helemaal afhalen. Er bestaan gereedschappen om de pinnetjes er onbeschadigd uit te trekken. Heb je die niet, dan kan je het ook zo doen: duw vanaf de binnenkant van de gitaar de pinnetjes een voor een omhoog terwijl je met je andere hand aan de buiten kant de pinnetjes omhoog trekt. Bij het opleggen van de snaren, is het eenvoudig om de snaar eerst een stukje om te buigen bij het bolletje en deze dan met de pin er weer doorheen te steken. Controleer aan de binnenkant of het bolletje goed achter, en niet op de pin ligt. Anders trek je hem er weer uit bij het op spanning brengen van de snaar. Standaard snaarsoort: Phosphor bronze .012 inch

De vaste brug (spaans) is de standaard brug voor een spaanse gitaar. De nylon snaren die erop moeten hebben geen bolletje en kunnen dus niet gehaakt worden. Begin met alle snaren eraf te halen. Pak de snaar die je erop wilt leggen (begin bij de lage E) en maak aan een kant een lusje (geen knopen) steek het andere uiteinde door de achterkant van de brug en haal hem door het oog van de lus. Wanneer je de snaar nu strak trekt, zie je dat het lusje met een aantal windingen over de brug ligt gespannen. Zorg ervoor dat er ongeveer twee centimeter over is van de snaar aan de achterkant van de brug. Breng de snaar op redelijke spanning. Je hoeft hem nog niet te stemmen. Bij het opleggen van de volgende snaar, zorg je dat de twee cm die je over had van de vorige snaar, klem komt te liggen in de lus van de nieuwe. Dit doe je aan de achterkant van de brug. De laatste ‘e’ snaar is een beetje moeilijk. Zijn extra twee cm moet namelijk onder de vorige snaar komen te liggen. Er is namelijk geen volgende meer.

Roy Prins - Gitaardocent
Roy Prins
Gitaardocent

Ik vind het altijd leuk om (nieuwe) gitaristen te ontmoeten. Door les te geven aan beginners en gevorderde gitaristen blijf ik mijzelf ontwikkelen. Heb je interesse om gitaarles te volgen in Nieuwegein? Neem dan contact met mij op voor een gratis proefles.

Beginners Gids – Je gitaar stemmen

Een van de eerste dingen die je als beginnend gitarist moet weten is hoe je jou eigen gitaar gestemd krijgt. Het belang van een goed gestemde gitaar spreekt voor zich. Een valse gitaar speelt of oefent natuurlijk niet fijn en het motiveert niet om te gaan oefenen als elke klank die je voortbrengt, klinkt alsof je een kat aan z’n staart in de ronte slingert. Stemmen dat ding dus!

Wanneer moet ik mijn gitaar stemmen?
Niet iedereen hoort even goed of zijn of haar gitaar vals klinkt. Zeker als je net begint en je gehoor is er nog niet op getrained. Toch merkt bijna iedereen wel dat er ‘iets’ niet lekker klinkt. Vaak is dit een ontstemde gitaar. Als je zeker wilt weten dat je altijd op een zuiver klinkende gitaar speelt. Stem dan altijd gewoon voordat je begint met spelen en natuurlijk als je net je snaren hebt vervangen.

Stemmen met een stemapparaat

Voor het beste resultaat, stem je met een stemapparaat! Deze apparaatjes komen in veel soorten, maten en prijsklassen. Ga niet meteen voor een belachelijk duur ding, want de iets goedkopere werken ook prima. Gemiddelde prijs: 20 Euro. De beste zijn degene waar je de kabel van je gitaar in moet pluggen. Of als je akoestisch speelt, is er de zogenaamde ‘clip-on’ tuner. Deze zet je met een klemmetje op de kop van je gitaar. Voordeel van deze twee soorten stemapparaten, is dat ze geen omgevingsgeluid opvangen.
Het display van een stemapparaat ziet er meestal ongeveer zo uit:

Je stemt je gitaar snaar voor snaar. De volgorde van de snaren voor een gitaar in standaard stemming is: van dik naar dun, E, A, D, G, B, E. (een aap die geen bananen eet) Bij cijfer 2 in het plaatje zie je de noot staan die klinkt. Sla je de E snaar aan, en geeft je apparaatje bijvoorbeeld een F aan, dan zit je dus te hoog en moet je de snaar losser draaien.

Bij cijfer 1 in het plaatje zie je een wijzertje. Deze geeft aan of de noot bij cijfer 2 zuiver is. Staat de wijzer niet in het midden, dan is de noot niet zuiver. Links van het midden betekent te laag, (strakker draaien dus) en rechts van het midden betekent te hoog. (losser draaien) Doe dit voor al je snaren en de volgende keer dat je gaat spelen zullen de hemels zoete klanken je trommelvlies doen verwarmen!

Stemmen op gehoor
Als je een goed gevoel voor toon hebt en je hebt je stemapparaat uitgeleend aan een vergeetachtige, verre vriend of een toevallige passant, dan kan je ook je oren gebruiken om je gitaar te stemmen. De makkelijkste manier om dit te doen is als volgt:

Begin bij de de dikste snaar (lage E) en druk deze in op de 5e fret. De noot die je nu aanslaat is een A noot en moet dus gelijk zijn aan de volgende snaar (A)

Heb je de A snaar gelijk gestemd aan de 5e fret op de lage E, dan kan je de D snaar gaan stemmen. Dit doe je op dezelfde manier. Druk de 5e fret op de A snaar in en stel de D snaar gelijk aan deze noot.
Dit principe herhaal je ook voor de G snaar.

Let op! Als je de B snaar wilt stemmen, druk je de G niet op de 5e maar op de 4e fret in.

Voor de laatste snaar (hoge E) geldt hetzelfde als voor de voor snaar A, D en G. De B snaar druk je dus in op de 5e fret.

Je hebt nu als het goed is je gitaar zuiver gestemd gekregen. Heb je nog steeds het gevoel dat hij vals klinkt en weet je zeker dat alle snaren goed staan, ga dan eens na of je de snaren niet te hard indrukt of afbuigt tijdens bijvoorbeeld een akkoord. Hierdoor veranderen ze van toonhoogte. Blijft het probleem zich voordoen, dan zou het kunnen dat het aan de afstelling van de gitaar ligt. Als beginner zou ik hier niet zelf mee aan de slag gaan, maar even naar een muziekwinkel brengen.
Roy Prins - Gitaardocent
Roy Prins
Gitaardocent

Ik vind het altijd leuk om (nieuwe) gitaristen te ontmoeten. Door les te geven aan beginners en gevorderde gitaristen blijf ik mijzelf ontwikkelen. Heb je interesse om gitaarles te volgen in Nieuwegein? Neem dan contact met mij op voor een gratis proefles.

Beginners gids – Je eerste gitaar kiezen

Het feit dat je dit artikel leest, vertelt mij dat je waarschijnlijk net hebt besloten om te gaan beginnen met gitaar spelen. Gefeliciteerd! Voor je ligt een muzikale reis vol met mooie ervaringen, uitdagingen en een hele hoop plezier! De eerste stap die je moet gaan zetten is meteen een hele leuke, maar wel een ingewikkelde. Je moet namelijk je eerste gitaar gaan kiezen.

Als je een beetje in muziekwinkels of op het internet hebt rondgekeken, dan is het je vast opgevallen dat er ontzettend veel soorten gitaren zijn. In de komende tien minuten ga ik voor jou de belangrijkste verschillen op een rijtje zetten. Aan het eind van dit artikel zal je een duidelijker beeld hebben van de gitaar die het best voor jou is weggelegd.

Heel ruim genomen bestaan er slechts drie categoriën van gitaren: 
De western; een staalsnarige akoestische gitaar, de klassieke; een nylonsnarige akoestische gitaar en de elektrische gitaar.

Men verondersteld vaak dat een beginnende gitarist het beste op een klassieke kan leren spelen. Hoewel dit zijn voordelen heeft, raad ik dit lang niet voor iedereen aan. Stel je voor dat je van rockmuziek houd. Je favoriete bands zijn bijvoorbeeld: Anouk, Guns ’n Roses en The Foo Fighters. Dit zijn bands die overwegend elektrische gitaren gebruiken. Als dit je voorbeelden zouden zijn, hoelang zou je het dan volhouden om op een klassieke gitaar te blijven oefenen als het geluid niet eens in de buurt komt van een elektrische gitaar?

Motivatie is altijd een belangrijk punt. Je gaat gitaar spelen omdat het je super leuk lijkt om te doen en dat is het ook. Het zou zonde zijn als je er na een aantal maanden mee stopt alleen omdat je gitaar niet bij je past.

Dus stap één is gemaakt: Kies een gitaar die aansluit bij het genre wat je graag wilt leren spelen. Hou je van Jason Mraz of Taylor Swift, dan zou ik voor een western gitaar gaan. Ga je meer richting de blues, rock of heftiger, neem een elektrische gitaar. Ben je geïnteresseerd in klassieke of spaanse gitaarmuziek, dan ligt ook hier de keuze voor de hand.

Er zijn, als ik een gitaar koop, drie dingen waarop ik let:

  • Hoe klinkt de gitaar.
  • Hoe speelt de gitaar.
  • Hoe ziet de gitaar eruit.

Als beginnende gitarist en muzikant, is het heel moelijk om vast te stellen of de gitaar die je hebt ‘goed’ klinkt. Dit vereist een getraind oor. Weet je hier geen onderscheid in te maken, kies voor de zekerheid een model gitaar waar je favoriete artiesten op spelen.

Voor een beginners gitaar is het misschien wel belangrijker dat de gitaar goed te bespelen is. Als je te veel moeite moet doen om geluid uit je instrument te krijgen, dan word je daar meestal niet vrolijk van. Sommige gitaren zijn moeilijker te bespelen dan anderen. Dit heeft veel te maken met hoever de snaren van het fretbord afliggen. Des te verder ze weg liggen, des te harder moet je een snaar indrukken om een klank te produceren. Je kan dit zelf eenvoudig testen door een aantal gitaren met elkaar te vergelijken en jezelf af te vragen welke gitaar het soepelst speelt.

Veel muzikanten vinden het niet belangrijk hoe hun instrument eruit ziet, als het maar goed klinkt en lekker speelt. Ik ben van mening dat als je een gitaar er mooi uit vind zien, deze jou meer aanzet om op te spelen en jou dus extra motiveert. Het oog wil ook wat!

Let er alleen op dat je als beginner vaak ZIT te oefenen en sommige extreme vormen van elektrische gitaren laten dit niet gemakkelijk toe. (Bijvoorbeeld een Flying V)

Ten slotte is er het budget. Een beginners gitaar hoeft geen 1000 euro te kosten. Als je de helft zou uitgeven, dan heb je al veel meer dan waar de gemiddelde gitarist op is begonnen. Ergens tussen de 150 en 300 euro is veilig gebied. Let op dat bij een elektrische gitaar, een groot deel van het geluid word gemaakt door de versterker. Geef dus niet je hele budget uit aan een goede gitaar want je wilt niet dat je straks met een versterker zit waarvan de tranen je in je ogen springen. (op de slechte manier)

En dan nog één tip: als je een gitaar koopt, doe dat dan bij een muziekwinkel. Ga geen muziekinstrumenten kopen bij een elektronica zaak of een supermarkt. Ja deze zijn vaak een stuk goedkoper, en ja daar is een hele goede reden voor. De voornaamste is dat je er vanuit kan gaan dat je met een hoop puin zit opgescheept. Daar komt nog eens bij dat een medewerker van een muziekwinkel je veel beter en eerlijker voor kan lichten over het instrument dat je wilt gaan aanschaffen.Roy Prins - Gitaardocent
Roy Prins
Gitaardocent

Ik vind het altijd leuk om (nieuwe) gitaristen te ontmoeten. Door les te geven aan beginners en gevorderde gitaristen blijf ik mijzelf ontwikkelen. Heb je interesse om gitaarles te volgen in Nieuwegein? Neem dan contact met mij op voor een gratis proefles.